================
အပိုင္း-(၁)
၁။ Diode ဆိုတာနဲ႔ မႏၱေလးက တစ္လမ္းသြား လမ္းေတြမွာ ေတာသားကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္ ဦးဗ်ဳိင္းေတြ လက္ထဲ ေရာက္ေရာက္သြားတာဘဲ ေျပးျမင္မိေတာ့တယ္။ အသုံးမ်ားတဲ့ Electeronic Device တစ္ခုျဖစ္တဲ့၊ အင္မတန္မွ သုံးလို႔ေကာင္းတဲ့ Diode အေၾကာင္းေလးကို ကၽြန္ေတာ္ တတ္သေလာက္၊ မွတ္သေလာက္ေလး မွ်ေ၀ေဆြးေႏြသြား ပါ့မယ္….။
Diode အေျခခံ သေဘာတရားမ်ား
++++++++++++++++++++++++
၂။ Diode ဆိုတာက တစ္လမ္းသြား လမ္းလိုဘဲ ဦးတည္ရာဘက္ တစ္ဘက္တည္းကိုဘဲ လ်ပ္စီးေၾကာင္းကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေစတာပါ။ Diode တစ္ခုမွာ အ၀င္ဘက္ကို Anode (အန္႔ႏုတ္) ၊ အထြက္ဘက္ကို Cathode (ကတ္သုတ္) ဆိုၿပီး နည္းပညာတိုင္ရာ အေခၚအေ၀ၚအရ ေခၚေလ့ရွိပါ တယ္။ အေပါင္းရယ္ ၊ အႏုတ္ရယ္လို႔ ေခၚေလ့မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Diode မွာ Anode ကေန Cathode ဘက္ကိုဘဲ လွ်ပ္စီးေၾကာင္း စီးဆင္းသြား ပါတယ္။ Diode ရဲ႕ အထြက္ပိုင္း cathode ကို Component Body မွာ အျဖဴရစ္ (သို႔မဟုတ္) အနက္ရစ္နဲ႔ အမွတ္အသား ျပေပးထားပါတယ္။
Diode အမ်ဳိးအစားမ်ား
++++++++++++++++
၃။ Diode ကို အမ်ဳိးအစား (၂)မ်ဳိးခြဲျခား သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ သူတို႔ကေတာ့ Silicon Diode နဲ႔ Germanium Diode ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ Silicon Diode ဆိုတာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသုံးမ်ားတဲ့ 1N4001-1n4007 ၊ uf 4001-uf4007၊1N5400-1N5408၊1N4148 စတဲ့ Diode ေတြပါဘဲ။ ဒီ Silicon Diode အမ်ဳိးအစားေတြမွာ ဗို႔တန္ဖိုးတစ္ခု Anode ကေန Cathode ဆီကို ျဖတ္သန္းသြားတဲ့ အခါ 0.7V ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ ဒါကို Forward Voltage Drop လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအမ်ဳိးအစား Diode ေတြကိုသုံးတဲ့အခါမွာ 0.7V ေက်ာ္တဲ့ ဗို႔တန္ဖိုးရွိမွသာ Diode ကိုေက်ာ္ၿပီး ျဖတ္သန္းသြားႏုိင္မွာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုံ(၃)မွာ Diode အမ်ဳိးအစားေလးေတြ ေဖၚျပထားပါတယ္။
၄။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေနာ္ေပးခ်င္တဲ့ Message က အေပၚမွာ ေဖၚျပေပးထားတဲ့ Silicon Diode (၄)မ်ဳိး မွာ သူ႔ေနရာ နဲ႔သူ အသုံးျပဳရတဲ့ ကြဲျပားမႈေလးေတြပါဘဲ။
- #1N-400x အမ်ဳိးအစားေတြဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္အသုံးမ်ားၿပီး Watt တန္ဖိုးနည္းတဲ့ Power Supply ေတြမွာ Rectifier ပတ္လမ္း၊ Voltage Blocking ပတ္လမ္း ေတြမွာ အမ်ားဆုံး သုံးေလ့ရွိပါတယ္။
- #ေနာက္တစ္ခု 1N-540x အမ်ဳိးအစား Diode ေတြကိုေတာ့ Watt တန္ဖိုးမ်ားတဲ့ Power Supply ေတြမွာ Rectifier ပတ္လမ္း၊ Polarity Protector (+,-) ေျပာင္းျပန္ကာကြယ္တဲ့ ပတ္လမ္းေနရာ ေတြမွာသုံးေလ့ရွိပါတယ္။
- #1N4148 ကိုေတာ့ Switching Diode လို႔ ေခၚေလ့ရွိၿပီး လ်ပ္စီးေၾကာင္း 150 mili Ampere ေလာက္ဘဲျဖတ္သန္း ခြင့္ျပဳပါတယ္။ Signal/Voltage Blocking အသုံးခ်ပတ္လမ္းေတြမွာ သုံးေလ့ရွိပါတယ္။
-#UF-400x အမ်ုိးအစားေတြကို Frequency အျမင့္ေတြသုံးတဲ့ Switching Mode Power Supply ေတြမွာ Rectifier ပတ္လမ္း ၊ Freewheeling ပတ္လမ္းေတြမွာ အမ်ားဆုံး သုံးေလ့ရွိပါတယ္။ UF ဆိုတာက Ultrafast ကိုတင္စားၿပီး Recover Time က အင္မတန္ျမန္တယ္ဆိုတာကို ေဖၚျပေပးထားတာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 4001 ဆိုတာနဲ႔ 1N4001 ကိုသြားၿပီး အစားထိုးလို႔ မရပါဘူး။ ေရွ့မွာ UF လား 1N လား ၾကည့္ၿပီးမွာ အစားထိုးလို႔ရမွာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
၅။ Germanium Diode အမ်ဳိးအစားေတြ မွာ အဓိကထူးျခားခ်က္က Forward Voltage Drop ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဗို႔တန္ဖိုးတစ္ခုက Germanium Diode ရဲ႕ Anode ကေန Cathode ကိုျဖတ္စီးသြားတဲ့ခ်ိန္မွာ ဗို႔တန္ဖိုး 0.3V ေလ်ာ့ က်သြားတာကို ဆိုလိုျခင္းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Silicon ရင္ 0.7V၊ Germanium ဆိုရင္ 0.3V ဆိုေတာ့ 0.4 V ေလာက္ ကြာျခာမႈရွိပါတယ္။ ဒီ 0.4 V ေလာက္သာရွိတဲ့ ဗို႔ေလးကြာျခားမႈက ဘာမ်ားထူးသြားသလဲေပါ့။ ဟုတ္ပါၿပီ Battery ေတြမွာ Polarity Protection အေနနဲ႔သုံးမယ္ဆိုပါဆို႔။ 12Vေလာက္အမွန္တစ္ကယ္ရွိတဲ့ ဗို႔က Silicon Diode သာသုံးမယ္ဆိုရင္ အထြက္မွာ 11.3V ဘဲရွိေတာ့မွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ Germanium Diode ကိုသုံးမယ္ဆိုရင္ 11.7V ေလာက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ Battery မွာ (0.1V) ကြာျခားမႈက ေတာ္ေတာ္ေလးသိသာေစပါတယ္။
၆။ ေနာက္တစ္ခုက Radio Frequency ေတြကို ဖမ္းယူတဲ့ေနရာေတြမွာ Germanium Diode ေတြကအသုံးတည့္ ပါတယ္။ သူ႔ကိုသုံးေတာ့ ဖမ္းအား(Sensitivity) မွာေတာ္ေတာ္ကြာျခားတာေပါ့။ 0.3V Level ေလာက္ရွိတဲ့ လႈိင္းအားေလာက္နဲ႔ Receiver ဆီကို ဖမ္းယူရရွိတဲ့ လႈိင္းကေရာက္ရွိေစလို႔ Silicon Diode နဲ႔ယွဥ္ရင္ ၂ဆ ေလာက္ ကြာျခားတာေတြ႔ရမွာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ပုံ(၄)မွာ အသုံးျပဳပတ္လမ္း နမူနာျပေပးထားပါတယ္။
Diode အသုံးခ်ပတ္လမ္းမ်ား
++++++++++++++++++++
၇။ Diode ကိုသုံးၿပီး ေအာက္မွာျပထားတဲ့ အသုံးခ်ပတ္လမ္းေတြမွာ အသုံးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီအသုံးခ်ပတ္ လမ္းေတြကို နမူနာထားၿပီး တစ္ျခားေသာ ေနရာမ်ားမွာလည္း မိမိရဲ႕ Idea အရျပန္လည္ အစားထိုး အသုံးခ်ႏုိင္ပါတယ္။
(က) AC ကေန DC စနစ္ကိုေျပာင္းတဲ့ Rectifier ပတ္လမ္း။
(ခ) Signal/Voltage Block ပတ္လမ္း။
(ဂ) Polarity Protector (+,-) မမွားေစရန္ကာကြယ္သည့္ ပတ္လမ္း။
(ဃ) ဗို႔ေလ်ာ့ခ်သည့္ (Voltage Dropper )ပတ္လမ္း။
(င) Voltage Clipper ပတ္လမ္း။
AC ကေန DC စနစ္ကိုေျပာင္းတဲ့ Rectifier ပတ္လမ္း
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++
၈။ AC ကေန DC စနစ္ကိုေျပာင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ Diode ကိုသံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္သုံးရသလဲ။ Diode ဟာ AC Sine Wave ႀကီးမွာရွိတဲ့ Positive Half Cycle လို႔ေခၚတဲ့ အေပါင္းအျခမ္းကိုဘဲ သူ႔ထဲကေန ျဖတ္သန္း စီးဆင္းေစလို႔ သုံးတာပါ။ Negative Half Cycle ကိုုုျဖတ္ထုတ္ပစ္ၿပီး DC စနစ္နဲ႔ အနီးစပ္ဆုံး အေနအထားေရာက္ ေအာင္ ဒီDiode ကိုသုံးလိုက္ျခင္းပါ။ Silicon ၊ Germanium အမ်ဳိးအစားေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ Voltage Drop က 0.7V ကေန 0.3V ေလာက္က်ဆင္းသြားမွာပါဘဲ။ ပုံ( ၅)မွာ နမူနာပတ္လမ္းကို ျပထားပါတယ္။
Signal/Voltage Block ပတ္လမ္း
+++++++++++++++++
၉။ ဒီပတ္လမ္းမွာဆိုရင္ အီလက္ထေရာနစ္ Circuit ပတ္လမ္းေတြမွာ ဗို႔တန္ဖိုးတစ္ခု/ Signal တစ္ခုကို မိမိမေရာက္ ေစလိုတဲ့ေနရာကို မေရာက္ႏုိင္ေအာင္ Diode နဲ႔ လမ္းပိတ္ထားလိုတဲ့ ပတ္လမ္းေတြမွာ သုံးေလ့ရွိပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ 1N4148 Switching Diode ကိုသုံးေလ့ရွိပါတယ္။ ပုံ(၆ )မွာ ပတ္လမ္းနမူနာကို ျပထားပါတယ္။
Polarity Protector (+,-) မမွားေစရန္ကာကြယ္သည့္ ပတ္လမ္း
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
၁၀။ Electronic အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းေတြမွာ ဒီအသုံးခ်ပတ္လမ္းမ်ဳိးကို သုံးႏိုင္ပါတယ္။ Diode ကို Positive Terminal အ၀င္မွာ ခံထားျခင္းအားျဖင့္ တစ္ကယ္လို႔ အေပါင္း၊အႏုတ္ မွားခ်ိတ္ခဲ့မိရင္ေတာင္ Current ကိုျဖတ္သန္း စီဆင္းခြင့္ျပဳမွာမဟုတ္ပါဘူး။ Forward Voltage Drop နည္းတဲ့ Germanium Diode အမ်ဳိးအစား ေတြကို သုံးေလ့ရွိပါတယ္။ ပုံ(၇ ) မွာ နမူနာပတ္လမ္းပုံ ျပေပးထားပါတယ္။
ဗို႔ေလ်ာ့ခ်သည့္ (Voltage Dropper )ပတ္လမ္း
++++++++++++++++++++++++++++++++
၁၁။ Diode တစ္လုံးကို ဗို႔တန္ဖိုးတစ္ခု ျဖတ္စီးသြားေတာ့မယ္ဆိုရင္ 0.3V/0.7V ေလ်ာ့က်သည္ ဆိုတဲ့အခ်က္ကို အသုံးခ်လိုက္ျခင္းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 12V Regulated Supply တစ္ခုကို 11V ေလာက္ကိုးလို႔ကန္လန္႔ လိုအပ္လာတဲ့ခ်ိန္မွာ Germanium Diode တစ္လုံးနဲ႔ Silicon Diode တစ္လုံးကို Series ဆက္လိုက္ျခင္းနဲ႔ 1V ေလ်ာ့ခ်သြားႏိုင္ပါတယ္။ ပုံ ( ၈)မွာ နမူနာပတ္လမ္းကိုျပေပးထားပါတယ္။
Voltage Multiplier ပတ္လမ္း
+++++++++++++++++++
၁၂။ ဒီပတ္လမ္းအမ်ဳိးအစားကေတာ့ AC Volt: ကေန DC Volt: ကို ေျပာင္းလဲတဲ့ခ်ိန္မွာ သုံးတာဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ 12VAC ကို DC စနစ္ေျပာင္းလိုက္တဲ့ခ်ိန္မွာ 16V ေလာက္ရမွာျဖစ္ၿပီး မိမိက 32V/48V/64V ေလာက္လို အပ္တယ္ဆိုရင္ ဒီလိုပတ္လမ္းအမ်ဳိး အစားေလးေတြကို သုံးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ပုံ(၉)မွာ Voltage Multiplier ပတ္လမ္းေတြကို နမူနာျပေပးထားပါတယ္။
Diode ေကာင္း/မေကာင္းတိုင္းတာစစ္ေဆးျခင္း
=================================
၁၃။ Diode တစ္လုံးေကာင္း/မေကာင္း တိုင္းတာစစ္ေဆးတဲ့ ပုံစံေလးေတြကို ပုံ(၁၀)မွာ နမူနာျပထားေပးပါတယ္။ တိုင္းတဲ့ခါမွာ Forward ေရာ Reverse ေရာ အျပန္အလွန္တိုင္းတာ ၾကည့္ဖို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။
Diode တစ္လုံးနဲ႔ပတ္သတ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား
=====================================
၁၄။ Diode တစ္လုံးကိုသုံးေတာ့မယ္ဆိုရင္ သူနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ အေျခခံအခ်က္အလက္ ေလးေတြကို သိရွိထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း သူ႔ေနရာနဲ႔သူ ေကာင္းေကာင္း သုံးႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ သိသင့္သိထိုက္တဲ့ အခ်က္ေလး ေတြကေတာ့ ေအာက္ပါတိုင္းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
-Vrrm = Peak Reverse Voltage လို႔ေခၚပါတယ္။ Diode ကို ျဖတ္ၿပီး စီးဆင္းေစႏုိင္တဲ့ Voltage ပမာဏ
ျဖစ္ပါတယ္။ဥပမာ -1N-4001 မွာ 50V သာျဖတ္သန္းစီးဆင္းျခင္းကို လက္ခံႏုိင္ပါတယ္။
-Vdc = Maximum DC Blocking Voltage ျဖစ္ပါတယ္။ Diode တစ္လုံးရဲ႕ ဟန္႔တားထားႏုိင္တဲ့ ဗို႔တန္ဖိုး ျဖစ္ပါ
တယ္။ သူ႔ထဲကေန ျဖတ္သန္းစီးဆင္း ႏုိင္တဲ့ တန္ဖိုးနဲ႔အတူတူဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
-If(av) = Maximum Average Value of Forward Current လို႔ေခၚပါတယ္။ လွ်ပ္စီေၾကာင္းဟာDiode ကို
ျဖတ္ၿပီး စီးဆင္းေစႏုိင္ တဲ့ Current ပမာဏ ျဖစ္ပါတယ္။1N-400x အမ်ဳိးအစားမွာ 1Ampere သာစီဆင္း
ႏုိင္ၿပီး 1N-540x မွာဆိုရင္ 3Ampere ေလာက္ ျဖတ္သန္းစီးဆင္း ခံႏုိင္ပါတယ္။
-Ifsm =Maximum Forward Surge Current ျဖစ္ပါတယ္။ Diode ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ရုတ္တရက္
ေစာင့္တက္လာတဲ့ Surge Current (8ms) ေလာက္ထိ ေတာင့္ခံႏိုင္ပါတယ္။
-Tstg = Storage Temperature ျဖစ္ပါတယ္။ Diode တစ္လုံးကို Electronic Circuit မွာတပ္မထားဘဲ Store
မွာသိမ္းထားႏိုင္တဲ့ အပူခ်ိန္ကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
-Tj = Diode တစ္လုံးရဲ႕ ခံႏုိင္ရည္ အပူခ်ိန္ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။
-Vf = Diode တစ္လုံးရဲ႕ Forward Voltage Drop ျဖစ္ပါတယ္။ 1 Ampere Diode တစ္လုံးမွာ 1A ျပည့္သုံးခ်ိန္
ဆိုရင္ 1.1V ေလာက္ ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။
၁၅။ အထက္ေဖၚျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကေတာ့ Diode နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး သိသင့္သိထိုက္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ပုံ( ၁၁)မွာ Diode ရဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြ ျပထားပါတယ္။
>>>>ေနာက္ထပ္ Special Diode အမ်ဳိးအစားေတြကို ေနာက္အပိုင္းေတြမွာ ဆက္လက္ေဖၚျပသြားပါမယ္…..>>
ဆႏၵနဲ႔ဘ၀ တစ္ထပ္တည္းက်ႏုိင္ၾကပါေစ…
# ဗိုလ္ရွယ္ ဒိန္ခ်ဥ္
Crd, Ko Thar Nge ( BE , EC )
***********************************
အပိုင္း (1),နဲ႔ အပိုင္း (2) ပံု ကို
ဗိုလ္ရွယ္ ဒိန္ခ်ဥ္ ေၾကာ္ျငာျဖင့္
ခြဲျခားထားပါသည္။
************************************
Diode မ်ဳိးႏြယ္ထဲက Special Diode မ်ားအေၾကာင္း
======================================
အပိုင္း-(၂)
၁။ Diode အမ်ဳိးႏြယ္၀င္ေတြထဲက Special Diode ေတြရဲ႕ အေၾကာင္း ဆက္လက္ ေဖၚျပသြားပါ့မယ္။ ဟုတ္ ကဲ့ Diode အမ်ဳိးႏြယ္၀င္ေတြျဖစ္တဲ့ Special Diode ေတြကအသုံးမ်ားလွတဲ့ Zener Diode အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေဖၚျပသြားပါ့မယ္….။
Zener Diode
==========
၂။ Zener Diode ဆိုတာနဲ႔ က်န္တာေတြေနာက္ထား၊ ဘယ္ေနရာမွာ အသုံးခ်သလဲ၊ ဘယ္လိုအသုံးခ်ႏုိင္မလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ Electronic Beginner တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ အီလက္ထေရာနစ္ကို ေလ့လာရာ မွာ အေျခခံက်တဲ့ ပတ္လမ္းေတြကို စံထားၿပီး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေလးေတြကို နားလည္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ ပါတယ္။ မဟုတ္ရင္မ်ားျပားလွတဲ့ Electronic Device ေလးေတြအတြက္ မွတ္မွတ္ရရ အသုံးခ်ဖို႔ ခက္ခဲေစပါလိမ့္ မယ္။
၃။ Zener Diode ကို ခင္ဗ်ားတို႔ အီလက္ထေရနစ္ ဆားကစ္ေတြမွာ ေတြ႔က်ျဖစ္တဲ့ Reference Voltage (Vref) ဆိုတဲ့ ေနရာေတြ ၊ IC ေတြကို အလုပ္လုပ္ဖို႔အတြက္ Regulated DC Supply ကိုေပးဖို႔ အမ်ားဆုံးသုံး ေလ့ရွိပါ တယ္။
၄။ Zener Diode ကိုအသုံးျပဳၿပီး လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ အသုံးခ်ပတ္လမ္းေတြကို ေအာက္မွာေဖၚျပထားပါတယ္။
(က) Zener Shunt Voltage Regulator
(ခ) Voltage Shifter
Zener Shunt Voltage Regulator
+++++++++++++++++++++++++
၅။ Zener ကို Voltage Regulator အေနနဲ႔ သုံးမယ္ဆိုရင္ Current Limit Resistor တစ္လုံးကို ၀င္လာတဲ့ power input နဲ႔ Series ခ်ိတ္ေပးရပါတယ္။ ဒီResistor ေပၚမူတည္ၿပီး Zener Diode က Regulated ေဆာင္ရြက္ေပး ႏုိင္တဲ့ အႏုိမ့္ဆုံးနဲ႔ အျမင့္ဆုံး Voltage Range တစ္ခု ကိုတြက္ခ်က္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါဆို ကိုယ္သုံး ထားတဲ့ Resistor ေပၚမူတည္ၿပီး ဗို႔တန္ဖိုးအျမင့္ဆုံး ဘယ္ေလာက္ထိ ဒီ Zener Diode က သူ႔ရဲ႕ သတ္မွတ္ထားတဲ့ တန္ဖိုးအတိုင္း Regulated လုပ္ေပးႏုိင္သလဲဆိုတာကို တြက္ခ်က္ႏုိင္ပါတယ္။
၆။ Zener Diode ကို Voltage Regulator အေနနဲ႔သုံးမယ္ဆိုရင္ ဒီCurrent Limit Resistor က အေရးႀကီးပါ တယ္။ ဘယ္လို အေရးႀကီးသလဲဆိုတာကို ေအာက္မွာတြက္ခ်က္ထားတဲ့ အေပၚမွာမူတည္ၿပီး သုံးသပ္ႏိုင္ပါတယ္။
>>Zener Diode DataSheet တြင္ၾကည့္ >V(z) = 1N4742 (12V) ,P= 1W , I(zk) = 0.25mA
>>Current Limit Resistor = 220Ω (ခန္႔မွန္းသတ္မွတ္)
>>မိမိတို႔တြက္ခ်က္ ေဖၚထုတ္ႏုိင္ေသာ Zener ရဲ႕အျမင့္ဆုံးခံႏိုင္ေသာ လွ်ပ္စီးေၾကာင္း>> I(zm)= P/ V(z)=
1/12=83mA
#အရင္ဆုံး အႏုိမ့္ဆုံး အ၀င္ခံႏိုင္တဲ့ဗိုု႔ကို တြက္ၾကည့္ပါ့မယ္>>>>
V (r) = I(zk) x R =0.25mA x 220Ω =55mV
Vin(minimum) =55mA+12V=12.055V
#ေနာက္တစ္ခု အျမင့္ဆုံး အ၀င္ခံႏိုင္တဲ့ ဗိုု႔ကို တြက္ၾကည့္ပါ့မယ္>>>>
V(r) = I(zm) x R = 83mA x 220Ω = 18.26V
Vin(max:) = 18.26V+12 V = 30.26V
၇။ ဒါေၾကာင့္ 12V Zener Diode ကို 220Ω Resistor ကိုသုံးၿပီး Regulator အေနနဲ႔ သုံးမယ္ဆိုရင္ အထက္မွာျပထားတဲ့ အႏုိမ့္ဆုံး နဲ႔ အျမင့္ဆုံး Voltage Range ကို တြက္ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ Current Limit Resistor ကို ေျပာင္းေပးျခင္းနဲ႔ Zener Diode ရဲ႕ Voltage Range ကလည္းေျပာင္းလဲသြားမွာပါ။ ေလ့လာသူမ်ားအေနနဲ႔လည္း တြက္ခ်က္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Current Limit Resistor ကေရးႀကီးပါ တယ္။ ပုံ( ၃, ၄ )မွာ Zener Diode ကိုသုံးၿပီး Voltage Regulator လုပ္ေဆာင္ထားပုံကို နမူနာျပေပးထားပါတယ္။
Voltage Shifter
++++++++++++
၈။ Zener Diode တစ္လုံးကို Input Supply နဲ႔ Series ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး သုံးျခင္းကို Voltage Shifter လို႔ေခၚပါ တယ္။ ဒီေနရာမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိထားရမွာက Reverse Breakdown Voltage ။ Reverse Breakdown Voltage ဆိုတာက Zener Volt: (Vz ) ကိုေက်ာ္လြန္ျဖတ္သန္း သြားႏုိင္ေသာ ဗို႔တန္ဖိုးပါ။ ပုံ(၅)မွာ Voltage Shifter ပတ္လမ္းကို နမူနာျပသေပးထားပါတယ္။
၉။ ပုံမွာျပထားတဲ့အတိုင္း Zener Diode တစ္လုံးကို Input Supply နဲ႔ ေျပာင္းျပန္ Series ခ်ိတ္ဆက္ထားပါ တယ္။ အထြက္မွာဆိုရင္ Zener ရဲ႕ Breakdown Voltage ကိုႏုတ္လိုက္တာနဲ႔ အထြက္ Shifter Voltage ကိုရရွိမွာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Voltage Shifter ပတ္လမ္းေတြကို ဘယ္ေနရာမွာ သုံးေလ့ရွိလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိထားရ မယ္။ Over Voltage Cut-off ၊ Under Voltage Cut-off လိုမ်ဳိး ပတ္လမ္းေတြမွာ သုံးေလ့ရွိပါတယ္။
၁၀။ ပုံ ( ၆ ) မွာ Under Voltage Cut-off ပတ္လမ္းကို ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ Source Voltage 7.2V မွာ Zener Diode ရဲ႕ Reverse Breakdown Voltage 5.1V ကို ေက်ာ္လာတဲ့ Volt: 2.1V က Transistor ရဲ႕ Base ကို ေရာက္ရွိၿပီး Transistor ကို Saturated ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ D2 အထြက္မွာ Low Level ပါ။ တစ္ကယ္လို႔ Source Voltage က 5.6 V ေလာက္က်သြားခ်ိန္မွာ Zener Breakdown Voltage ကိုေက်ာ္လာမယ့္ ဗို႔က 0.5V ေလာက္ဘဲရွိေတာ့မွာမလို႔ Transistor က မပြင့္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ D2 အထြက္မွာ High Level ျဖစ္သြားၿပီး ပါတယ္။ ဒီ Low Level ၊ High Level ေတြကို မိမိလိုအပ္တဲ့အတိုင္း Control လုပ္ေစႏုိင္ပါတယ္။
၁၁။ Zener Diode တစ္လုံးရဲ႕ အေျခခံအသုံးခ် ပတ္လမ္းေတြက အထက္မွာျပထားတဲ့ အတိုင္းပါဘဲ။
ဆႏၵနဲ႔ဘ၀ တစ္ထပ္တည္းက်ႏုိင္ၾကပါေစ>>>
Crd, Ko Thar Nge ( BE , EC )
photo credit
